Thế là chỉ còn khoảng hơn 1 tháng nữa, kì thi tuyển sinh vào lớp 10 tại Hà Nội sẽ diễn ra. Trong số các môn thi bắt buộc, môn Ngữ văn được xem là môn thi thách thức nhất đối với học sinh trong quá trình ôn thi. Sau đây cô giáo xin chia sẻ với các con học sinh và các quý vị phụ huynh một vài bí quyết ôn thi vào lớp 10 THPT môn Ngữ văn
Đối với việc ôn Ngữ Văn 9 thi vào lớp 10 THPT, đề thi sẽ tập trung vào các văn bản đã học có trong chương trình lớp 9. Chính vì vậy, trong quá trình ôn thi Văn vào lớp 10, học sinh cần liệt kê, phân loại và tóm gọn tác phẩm theo một hệ thống để dễ nhớ và tránh sót bài.
Về phần văn bản của chương trình Ngữ Văn lớp 9, học sinh cần ôn luyện trọng tâm bao gồm khoảng hơn 20 tác phẩm thuộc các thể loại: Văn bản nhật dụng, văn bản trữ tình và văn bản tự sự. Các con cũng nên chú trọng đến các tác phẩm thơ khi ôn tập văn 9 thi vào lớp 10 vì số lượng văn bản này chiếm tỉ lệ cao trong chương trình.
Với dạng bài câu hỏi nhỏ chiếm khoảng 4, 5 điểm trong đề thi thí sinh cần ghi nhớ các thông tin của tác phẩm.
Với dạng bài này, học sinh cần ghi nhớ những thông tin xoay quanh văn bản: Tác giả, hoàn cảnh sáng tác, phương thức biểu đạt, thể loại, ý nghĩa nhan đề; liên hệ tác phẩm (cùng chủ đề/cùng thời kì sáng tác/cùng thể loại…)
Với văn bản truyện: có thể hỏi thêm về các yếu tố đặc trưng của truyện như tình huống truyện, ngôi kể, người kể chuyện, hình thức ngôn ngữ nhân vật…
Với các văn bản thơ: đề bài có thể hỏi thêm một số yếu tố như mạch cảm xúc, chỉ ra và nêu tác dụng của các biện pháp tu từ trong việc biểu đạt nội dung của câu thơ/đoạn thơ…
- Nên nhớ nguyên tắc của môn Văn là “mưa dầm thấm lâu”. Các con hãy sử dụng hợp lí, triệt để quỹ thời gian còn lại đề ôn kĩ, nắm chắc bài giảng của các thầy cô dạy, tránh tình trạng học bài sơ sơ, biết qua qua, đại khái…
- Làm mới quá trình ôn tập bằng nhiều cách khác nhau: học nhẩm, học viết ra giấy, học sơ đồ tư duy, lập các lốc ôn tập nhỏ xâu thành quyển; nhờ người cùng học cùng giám sát, luyện tập các dạng đề…
- Chia nhỏ nội dung bài học thành các nhiệm vụ và ôn trong các khoảng thời gian trong ngày…
Với đoạn văn Nghị luận xã hội (chiếm 2 điểm trong bài thi) cô khuyên các con thường xuyên theo dõi, cập nhật tin tức mỗi ngày bằng cách đọc báo giấy, báo điện tử từ những trang web uy tín hay trên các trang mạng xã hội; nắm bắt sự kiện nào đang “hot”. Điều này sẽ giúp các con tăng khả năng đưa vào dẫn chứng vào đoạn văn nghị luận sao cho thật hợp lý, có tính thuyết phục.
Phần nghị luận trong đề thi Ngữ văn vào 10 thường là phần khó đối với học sinh vì đây là phần không thể “học tủ” do kiến thức yêu cầu vận dụng rất nhiều từ thực tế.
Các con cần nắm cách làm, phương pháp chung để triển khai. Khi viết đoạn văn nghị luận xã hội (khoảng 2/3 trang giây thi), các con hãy lưu ý khi viết đoạn văn phải trả lời được 4 câu hỏi: Vấn đề là gì? Vấn đề đó được biểu hiện như thế nào? Tác động của vấn đề đó với đời sống (tích cực hay tiêu cực)? Vấn đề được liên hệ với thực tế như thế nào? Một đoạn văn nghị luận sẽ được đánh giá cao khi nêu được luận điểm rõ ràng, các bước chứng minh hay giải thích cho vấn đề phù hợp với thực tế
Với đoạn văn Nghị luận văn học (chiếm 3,5 điểm trong đề thi vào 10) bí quyết dành điểm cao trong phần này là đọc và gạch chân các từ khóa trong câu hỏi trước khi bắt tay viết đoạn. Có thể hiểu là cần xây dựng “bản thiết kế” (càng chi tiết càng tốt) trước khi các con bắt tay vào “xây nhà”. Bằng cách này, các con sẽ biết các luận điểm cần được triển khai ra sao; đâu là trọng tâm của bài, tránh bị lạc đề. Như vậy, phân tích đề là thao tác mấu chốt để định hướng đúng cho các em.
Cô giáo cũng lưu ý các sĩ tử đừng quên trả lời 4 câu hỏi này khi phân tích đề:
+ Đoạn văn viết khoảng bao nhiêu câu?
+ Đoạn văn cần triển khai theo lối lập luận nào? (Diễn dịch/ quy nạp/ Tổng phân hợp).
+ Đoạn văn viết về nội dung gì? (phân tích vẻ đẹp nhân vật/ phân tích đặc sắc của một đoạn thơ/ khổ thơ…).
+ Đoạn văn tích hợp các kiến thức tiếng việt nào? (các con nhớ dùng thì phải gạch chân ở trên đoạn văn và chú thích kiến thức đó ở cuối đoạn văn thì mới có điểm trọn vẹn).
Đối với văn bản thơ, các con cần nhớ tuyệt đối không được diễn xuôi thơ mà cần khai thác từ những tín hiệu nghệ thuật (các biện pháp tu từ, các từ khóa, cách ngắt nhịp, cách gieo vần, các dấu câu đặc biệt, các kiểu câu…). Đặc biệt trong phần này, các con cần bám sát vào đoạn thơ đã cho, tránh lan man vào những nội dung khác gây lạc đề. Khi phân tích thơ, đừng quên trích dẫn thơ minh họa nhé.
Còn đối với văn bản truyện, để bài văn đủ ý, các con cần để ý những yếu tố như: Cốt truyện (sự kiện chính, diễn biến của các sự kiện theo trình tự); Ngôi kể (ý nghĩa của việc sử dụng ngôi kể với tác phẩm); Nhân vật (về hoàn cảnh, về tính cách, vai trò trong tác phẩm); Chủ đề của tác phẩm (ý nghĩa của chủ đề tác phẩm, các chi tiết nghệ thuật cài cắm và ý nghĩa của chúng đối với tác phẩm).
Khi phân tích, các con nhớ trích dẫn chứng minh họa từ tác phẩm dưới dạng dẫn chứng trực tiếp hoặc gián tiếp.
Đừng quên nhận xét về nghệ thuật của truyện (ngôn ngữ nhân vật, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật, thành công của tác phẩm trong việc lựa chọn ngôi kể/ người kể chuyện/ điểm nhìn trần thuật…).
Cô giáo cũng có đôi điều muốn nhắn nhủ các con khi vào phòng thi
📌 Trước khi làm bài:
- Lúc nhận đề:
+ Chuẩn bị một tâm thế thật bình tĩnh, không lo lắng hồi hộp quá cũng không chủ quan.
+ Đọc lướt để nắm được tổng quát đề và chuẩn bị tâm thế.
+ Đọc kĩ đề, gạch chân những từ ngữ quan trọng.
+ Phân tích đề để:
định lượng kiến thức (bao nhiêu ý)
xác định phạm vi của đề ở đâu?
xác định trọng tâm của đề hỏi cái gì?
- Sử dụng nháp để ghi nhanh các ý cơ bản (nhất là các bài viết đoạn).
📌 Khi làm bài
- Trình bày sạch đẹp, rõ ràng, giãn cách dòng giữa các câu, các phần một cách hợp lí để bài viết thoáng, dễ nhìn, tránh hết mức tình trạng chêm xen ý.
- Cân đối thời gian hợp lí.
- Lần lượt làm tuần tự các câu, hoặc chọn câu dễ, câu cơ bản làm trước đều được.
- Với các câu hỏi đọc hiểu cần bám sát ngữ liệu, huy động sự phân tích tổng hợp để trả lời.
- Với câu nghị luận văn học cần đảm bảo:
+ Triển khai đúng nội dung yêu cầu của đề
+ Đúng hình thức đoạn
+ Xác định đúng yêu cầu Tiếng Việt
+ Diễn đạt mạch lạc, trôi chảy, có chất văn; biết liên hệ mở rộng một cách phù hợp thì càng tốt.
- Với nghị luận xã hội biết mở và kết đúng định hướng của đề; Phần triển khai đảm bảo đúng các bước của dạng bài nghị luận về tư tưởng đạo lí hay hiện tượng đời sống; biết lập luận thuyết phục…
📌 Làm xong:
Phải dành thời gian để đọc lại và kiểm tra, đối chiếu với đề; thậm chí cả nháp để tránh trường hợp bỏ sót câu, ý.
Hiện tại thời gian này đang là giai đoạn nước rút nên thí sinh hãy có chế độ nghỉ ngơi phủ hợp, kết hợp với việc ôn tập tổng hợp kiến thức và việc luyện đề của những năm học trước hoặc đề khảo sát của các trường để tăng kĩ năng xử lí đề của mình. Cô giáo cũng rất mong các quý phụ huynh luôn đồng hành, động viên, giúp đỡ để cô trò vượt qua được kỳ thi đầy khó khăn, thử thách này!
Chúc các con học sinh luôn bình tĩnh, tự tin, ôn tập tốt để đi đến thành công!
Cô giáo Đinh Thị Thu Hiền – Tổ trưởng Tổ XH1
Ban truyền thông
